نقش کاربری های اطراف رودخانۀ سیاهرود قائم شهر روی باقیماندۀآفتکش های ارگانوفسفره و ارگانوکلره موجود در آب و رسوب

در این تحقیق تأثیر کاربری های اطراف رودخانۀ سیاهرود قائم شهر روی غلظت باقیماندۀ آفت کش ها در آب و رسوب بررسی شد. 11 سم ارگانوکلره (2,4'-ddd، 2,4'-dde، 2,4'-ddt، 4,4'-ddd، 4,4'-dde، 4,4'-ddt، aldrine، deldrin، α-hch، β-hch و γ-hch) و 3 سم ارگانوفسفره (chlorpyrifos، diazinon و edifenphos) در آب و رسوب رودخانۀ سیاهرود قائم شهر در 7 ایستگاه (7 کاربری) و در سه فصل تابستان (فصل پرمصرف) بهار (فصل خشک یا کم باران) و پاییز (فصل تر یا پرباران) نمونه برداری شدند. سموم موجود در آب از طریق کارتریج و حلال شستشودهندۀ اتیل استات و سموم موجود در رسوبات با روش حلال- حلال (نرمال هگزان- دی کلرومتان) و حمام فراصوتی استخراج شدند و برای تمیزسازی از ستون حاوی فلوریسیل نیمه فعال استفاده شد و از طریق دستگاه gc/ecd اندازه گیری شدند. در نمونه های آب مقدار غلظت ddt ها از مقدار lod تا 050/0 و سیکلودی آن ها از lod تا 020/0 و hch ها از lod تا 780/0 و آفت کش های ارگانوفسفره تا μg/l86/1 و در نمونه های رسوب ddt ها از lod تا 080/0 و سیکلودی آن ها تا μg/gdw 040/0 و hch ها تا μg/gdw 170/0 و آفت کش های ارگانوفسفره تا μg/gdw 29/3 بوده است. نتایج نشان می دهد که در خصوص بقایای سموم ارگانوکلره در آب، بیشترین تأثیر را کاربری مسکونی و بعد از آن کاربری کشاورزی داشته و در رسوب بیشترین تأثیر برای کاربری کشاورزی و مسکونی بوده است و در خصوص بقایای سموم ارگانوفسفره، هم در آب هم در رسوب، به ترتیب کاربری های کشاورزی و باغات، مسکونی و کشاورزی (شالیکاری) بیشترین تأثیر را داشته اند. کمترین تأثیرات مربوط به کاربری های جنگل، کشاورزی 1، مسکونی 1 (شهر قائم شهر) و کشاورزی 3 است. در تمامی نمونه های آب و رسوب، در همۀ ایستگاه ها و در سه فصل، غلظت سموم آلی فسفره به علت مصرف فعلی آن ها بیشتر بود.